Vanaf 14 december rijden er op vrijdag- en zaterdagavond extra late treinen vanuit Brussel en Antwerpen, soms tot ver na middernacht. Dit heeft NMBS aangekondigd. In het weekend zullen er ook meer treinen rijden tussen verschillende grote steden, zoals het voorstedelijke S-net rond Brussel, Gent en Charleroi.
De wijzigingen zijn al opgenomen in de reisplanner van NMBS. Tegen september 2026 zullen ook de overige diensten van de Belgische openbare spoorwegmaatschappij met 2% worden uitgebreid. NMBS had dit al gepland, maar het werd later uitgesteld door onder andere een tekort aan machinisten.
Minder ambitieus voor 2023-2026
De vernieuwingen vormen het sluitstuk van het vervoersplan 2023-2026 van NMBS. Aanvankelijk voorzag dit plan in een toename van het aanbod met 7%, maar deze ambitie werd vorig jaar bijgesteld naar 5%. De doelstelling om de diensten tussen 2023 en 2032 met 10% te verhogen, blijft echter ongewijzigd.
De spoorwegmaatschappij is al begonnen met de voorbereidingen voor het volgende driejarige vervoersplan, dat zal lopen van december 2026 tot eind 2029. NMBS is minder ambitieus voor dit plan en mikt op een dienstuitbreiding van ongeveer 2,5%.
"We willen groeien op een verstandige manier, daar waar we het grootste potentieel zien om de passagiersgroei te realiseren die we voor ogen hebben," zei transportdirecteur Koen Kerckaert in de Kamercommissie Mobiliteit.
Het is onder meer de bedoeling om vanaf december 2026 meer dan 20 treinen die nu leeg rijden, bijvoorbeeld omdat ze naar de remise of het vertrekstation worden gebracht, open te stellen voor reizigers. Het gaat onder meer om vroege treinen tussen Brussel en Luxemburg en tussen Brussel en Brussels Airport.
Capaciteitsproblemen
Op 5 december zal het management een plan voorleggen aan de raad van bestuur. In de lente van 2026 zou de ministerraad zich er dan over moeten buigen. NMBS houdt echter haar opties open door te wijzen op essentiële voorwaarden: de uitbreiding hangt af van de spoorcapaciteit en de beschikbaarheid van personeel en materieel. "De voorbije jaren waren op dat vlak niet gemakkelijk", zegt Kerckaert.
De capaciteit is een probleem op de kritieke spooras tussen onder meer Antwerpen en Brussel. Momenteel rijden daar slechts drie IC-treinen per uur, tot grote frustratie van de reizigers, terwijl dat er vroeger vier waren.
NMBS heeft spoorinfrastructuurbeheerder Infrabel al gevraagd om de tijd tussen de treinen die aankomen in Antwerpen Centraal terug te brengen van vier naar drie minuten. Dit zou de toevoeging van een vierde IC-trein aan de dienstregeling mogelijk maken. Infrabel weigerde dit verzoek om de robuustheid van de dienstregeling te garanderen. Anderzijds beschikt NMBS niet over de juiste uitrusting om meer zitplaatsen aan te bieden.
Tegelijkertijd weigert de spoorwegmaatschappij in te gaan op een verzoek om de internationale Eurocity Direct trein tussen Brussel en Antwerpen open te stellen voor binnenlandse reizigers, zelfs als er nog plaatsen beschikbaar zijn.
Volgens de NMBS is de verbinding onderworpen aan internationale samenwerkingsovereenkomsten en een ander tariefsysteem dan het binnenlandse netwerk. Bovendien wordt voorrang gegeven aan internationale passagiers die een hoger tarief betalen. Wettelijke beperkingen op gesubsidieerde binnenlandse diensten spelen ook een rol.
Oppositiepartij Groen vindt echter dat NMBS/SCNB haar afspraken met de overheid niet nakomt en eist structurele oplossingen voor forenzen. Zo dringt de partij aan op een herziening van het vervoersplan, waarbij prioriteit wordt gegeven aan de meest overbelaste routes en ontbrekende schakels.
Het Vlaams Belang wijst daarentegen op de inferieure plannen voor de provincie Limburg, waar bijvoorbeeld geen extra spitstreinen zullen rijden tussen Mol en Hasselt.
Goede punctualiteit, maar uitgevallen treinen blijven hoog
De punctualiteit van binnenlandse treinen in september was 92%, wat drie procentpunten beter is dan in september vorig jaar. Na negen maanden is de punctualiteit verbeterd tot 91,8%, vergeleken met 89,7% in dezelfde periode vorig jaar.
NMBS streeft in principe naar een stiptheidsgraad van meer dan 91% over het hele jaar. Dit zou de eerste keer zijn sinds 2015 dat de stiptheid hoger ligt dan 91%, met uitzondering van de COVID-19 jaren 2020 en 2021, toen de stiptheid een piek bereikte omdat er minder treinen reden.
Het aantal geannuleerde treinen blijft echter hoog. Tussen januari en september werden meer dan 34.000 treinen geheel of gedeeltelijk geannuleerd. Dit aantal is ongeveer hetzelfde als in de eerste negen maanden van 2023, toen een recordaantal van meer dan 46.000 treinen werd geannuleerd over het hele jaar.
De geannuleerde treinen zijn niet opgenomen in het algemene stiptheidscijfer. Inclusief deze annuleringen was de punctualiteit 89,4% in september, vergeleken met 86,0% in dezelfde maand een jaar eerder.
Protocol betreffende de status van het spoorwegpersoneel
De spoorwegvakbonden en minister van Mobiliteit Jean-Luc Crucke (Les Engagés) zijn het intussen ook eens geworden over een nieuw ontwerp van protocolakkoord over het statuut van het spoorwegpersoneel. De leden van de vakbond verwierpen eind mei een eerdere overeenkomst.
De ontwerpovereenkomst bepaalt bijvoorbeeld dat HR Rail de wettelijke werkgever van het spoorwegpersoneel blijft en niet NMBS en Infrabel, zoals in het vorige voorstel het geval was.
Er zijn ook wijzigingen met betrekking tot aanwerving. Oorspronkelijk zouden vanaf 2028 alleen contractarbeiders worden aangeworven en zou de statutaire aanwerving worden stopgezet. Het nieuwe ontwerpakkoord voorziet nu echter in een afwijking hiervan. De vakbondsleden van ABVV en ACV stemmen vandaag over het ontwerpakkoord.
